Thành lập Cao_Ly

Vương Kiến (877-943), người sáng lập Vương triều Cao Ly

Nhà Tân La thống nhất Triều Tiên vào năm 668, có công phổ biến Phật giáo và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ thứ 9, sự tranh giành vương vị đã gây ra nội chiến và sự nổi dậy của nông dân ở nhiều nơi. Các địa phương ở xa trung ương trở nên coi thường mệnh lệnh của triều đình. Trước tình thế chính trị như vậy, Chân Thánh nữ vương đã phải tăng cường các biện pháp trấn áp, song điều này lại khiến gia tăng sự chống đối triều đình của các hào tộc có thế lực ở các địa phương. Năm 900, Chân Huyên (Kyŏn Hwŏn, 견훤, 甄萱) tuyên bố thành lập nhà Hậu Bách Tế tại Toàn Châu (Chŏnju, 전주, 全州), tây nam bán đảo Triều Tiên. Năm 901, đến lượt Cung Duệ (Kung Ye, 궁예, 弓裔) thành lập nhà Hậu Cao Câu Ly tại Khai Thành. Một lần nữa, bán đảo Triều Tiên lại rơi vào thế ba nước phân tranh mà sử sách gọi là thời Hậu Tam Quốc Triều Tiên.

Vương Kiến vốn là võ tướng của nhà Hậu Cao Câu Ly. Trong cuộc chiến giữa nhà Hậu Cao Câu Ly và nhà Hậu Bách Tế, Vương Kiến đã chỉ huy nhiều trận đánh và giành được nhiều thắng lợi, chứng tỏ tài năng của mình nên được quần thần nhà Hậu Cao Câu Ly kính nể. Tuy nhiên, điều này lại làm cho vua Hậu Cao Câu LyCung Duệ lo ngại nên tìm cách trừ khử. Trong khi tự nhận mình là Di Lặc Bồ Tát, Cung Duệ lại huy động sức dân ở quy mô lớn để xây đền đài cung điện cho mình. Điều này khiến cho dân chúng bất mãn, còn quần thần trong triều cũng hình thành phái chống đối. Vương Kiến đã nhân cơ hội này đã làm binh biến, lật đổ Cung Duệ, lập nên nhà Cao Ly năm 918.

Sau khi thành lập, nhà Cao Ly tiếp tục cuộc chiến chống nhà Hậu Bách TếTân La. Năm 927, Cao Ly bị bại trận dưới tay Hậu Bách Tế tại khu vực Đại Khâu (Taegu, 대구, 大邱) ngày nay, rất nhiều tướng lĩnh thân cận của Vương Kiến đã tử trận trong cuộc chiến này. Trong suốt 3 năm tiếp theo, Hậu Bách Tế đã chiếm ưu thế hơn Tân La và Cao Ly nhưng sau đó đã bị suy yếu sau trận chiến bại với Cao Ly vào năm 930.

Đến tháng 11 năm 935, Kính Thuận Vương (Kyŏngsun wang, 경순왕, 敬順王) nhà Tân La quy thuận Vương Kiến và sáp nhập lãnh thổ Tân La vào Cao Ly. Đến năm 936, sau 18 năm chiến tranh dai đẳng, Cao Ly tiêu diệt Hậu Bách Tế, thống nhất bán đảo Triều Tiên.